Jak laser działa na ciało człowieka?

Doktor Paweł Grzywacz siedzący przy biurku w gabinecie kliniki LASERMED

lek. specjalista medycyny rodzinnej Paweł Grzywacz

#zdrowawiedza


Zastosowanie laserów w medycynie

OKULISTYKA

symbol oka

 Leczenie jaskry, zaćmy, odwarstwień siatkówki

CHIRURGIA

nóż chirurgiczny

Bezkrwawy skalpel

ONKOLOGIA

symbol raka piersi

Wykrywanie, leczenie nowotworów

CHIRURGIA NACZYNIOWA

schemat serca

Leczenie żylaków, usuwanie naczyniaków

DERMATOLOGIA

schemat twarzy kobiety i włosów

Usuwanie blizn, grzybicy, trądziku, rumienia

NEUROCHIRURGIA

schemat mózgu

Usuwanie guzów mózgu

MEDYCYNA ESTETYCZNA

kobieta nacierająca twarz kremem - schemat

Odmładzanie skóry, peelingi, usuwanie rozstępów, depilacja

LARYNGOLOGIA

Człowiek wydający z siebie głos - schemat

Leczenie chrapania, usuwanie polipów

GINEKOLOGIA

symbol płci żeńskiej

Leczenie nietrzymania moczu, mięśniaków macicy, niepłodności

STOMATOLOGIA

ząb

Usuwanie zębów, próchnicy, podcinanie wędzidełek

ORTOPEDIA

symbol kości

Leczenie zwyrodnień, zmian reumatycznych, urazów

NEFROLOGIA

schemat nerek

Usuwanie kamieni nerkowych

Zacznijmy od rzeczy oczywistej: lasery w medycynie mają bardzo różnorodne zastosowanie. Wynika to z faktu, że oddziałują na tkanki na wiele sposobów.

W tym tekście skupię się na oddziaływaniu:

  • termicznym
  • ablacyjnym (fotoablacyjnym),

Pozostałe rodzaje oddziaływań to efekty fotochemiczne, fotodynamiczne i elektromechaniczne.

Czym jest tkanka?

273 °C

Czyli zero absolutne – taka jest temperatura promieniowania lasera.

Jak to możliwe? (kliknij, żeby sprawdzić)

Promieniowanie laserowe to światło (w pewnym uproszczeniu), a światło nie ma temperatury.

W tym momencie komuś może pojawić się sceptyczna myśl: Ależ wytłumaczenie! Przecież kiedy promienie słoneczne padają na naszą skórę, to odczuwamy przyjemne ciepło!

To prawda, ale wspomniane ciepło wytwarza się dopiero w momencie zderzenia promieni słonecznych z naszą skórą – promienie nie są ciepłe same w sobie. Proszę wyobrazić sobie światło jako sznur piłeczek (fotonów). Te piłeczki uderzają o naszą skórę i ją rozgrzewają poprzez tarcie. Kiedy jest nam zimno w dłonie, to je pocieramy. Tak samo światło „pociera” naszą skórę 🙂

Tak samo tkanki naszego ciała rozgrzewa laser.

W przypadku oddziaływania termicznego odpowiedź na pytanie „Jak laser działa na ciało człowieka?” jest bardzo prosta: podgrzewa je. Efekt ablacyjny to również podgrzanie konkretnego obszaru ciała, ale bardzo intensywne i w niezwykle krótkim czasie. Ablacja w ogólnym znaczeniu oznacza błyskawiczne wyparowanie. Laser może w ten sposób odparować na przykład naskórek, czyli wykonać peeling. W klinice LASERMED tego typu zabiegi wykonujemy laserem FOTONA, do którego wrócę w końcowej części artykułu. Gdyby byli Państwo zainteresowani zabiegami ablacyjnymi, proszę zajrzeć tutaj lub tutaj.

Po co podgrzewać tkanki laserem?

Odpowiedź na to pytanie może z początku wydawać się paradoksalna. W gruncie rzeczy uszkadzamy, żeby leczyć. Trochę droczymy się z naszym organizmem – doprowadzamy pewne komórki do bardzo wysokiej temperatury (część z nich wręcz unicestwiamy), żeby wysłać jasny komunikat: w tym miejscu należy rozpocząć intensywną odnowę uszkodzonych tkanek. Wiemy jednak dobrze, że ciało uruchomi regeneracyjną machinę na obszarze znacznie większym niż tylko ten bezpośrednio uszkodzony – i o to nam chodzi 😉

Dobrą analogią jest stosowana często przez sportowców krioterapia – aby przyspieszyć procesy gojenia, określone obszary ciała są schładzane do bardzo niskich temperatur.

Wielki naukowiec - Paracelsus - powiedział kiedyś:

Cóż jest trucizną? Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną.

Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną.

Zbyt intensywne chłodzenie może skończyć się hipotermią lub zamrożeniem. Zbyt intensywne podgrzewanie też nie daje zbyt przyjemnych efektów. Ale co innego, kiedy wiemy, jaką dawkę promieniowania lasera należy zastosować!

Jak laser wpływa na nasz organizm w zależności od użytej dawki (mocy)?

  • Odbudowuje kolagen i elastynę

    Niszczy stare, pozbawione elastyczności włókna, a ciało w procesie regeneracji zastępuje je nowymi. W efekcie uzyskujemy prawdziwe odmłodzenie skóry.

  • Biostymuluje

    Jeśli użyjemy lasera o niskiej mocy, to nie zniszczy on tkanek, ale je pobudzi (oddziaływanie fotochemiczne). Efekt ten nie jest jeszcze do końca poznany, ale wiemy, że dzięki takiemu naświetlaniu rany szybciej się goją, powstają nowe naczynia krwionośne i nerwy, rośnie odporność, wydziela się serotonina, zmniejsza się ból etc.

  • Odparowuje naskórek

    Zmusza organizm do zastąpienia starej, zniszczonej tkanki nabłonkowej milionami nowych, pięknie wyglądających komórek.

  • Tnie i tamuje krwotok jednocześnie

    W naszym ciele jest mnóstwo białka, również we krwi. Kiedy się skaleczymy, najpierw leci nam krew, a następnie powstaje strup. Ów strup to wynik koagulacji białek zawartych we krwi. W skrócie możemy powiedzieć, że koagulacja w tym wypadku to przekształcenie stanu skupienia z ciekłego w stały. Laser potrafi zrobić dokładnie to samo, dlatego używa się go w chirurgii jako bezkrwawego skalepla – tnie i  w tym samym czasie tamuje wywołany cięciem krwotok.

  • Zamyka naczynia krwionośne

    Czyli usuwa żylaki – również w procesie koagulacji.

Okulary ochronne

Absorpcja energii lasera, czyli jak bardzo komórki lubią się z promieniowaniem laserowym

Światło słoneczne zachowuje się w różny sposób w zależności od rodzaju powierzchni, na którą pada: czasem ulega odbiciu, czasem się rozprasza, a czasem jest pochłaniane. W przypadku światła lasera jest dokładnie tak samo. Padające promienie laserowe częściowo odbijają się od skóry i właśnie dlatego podczas zabiegu pacjent i specjalista laseroterapii noszą okulary, które mogą państwo zobaczyć na powyższym zdjęciu. Dążymy jednak do tego, aby jak najmniej promieni lasera odbijało się od skóry, a jak najwięcej było przez nią pochłaniane.

Absorpcja to właśnie pochłanianie. Każda komórka cechuje się różnym współczynnikiem absorpcji – można powiedzieć, że każda komórka mniej lub bardziej lubi promieniowanie określonego lasera, czyli pochłania więcej lub mniej promieniowania laserowego. Generalnie im więcej, tym lepiej (tym wyższy wskaźnik absorpcji), ale nie zawsze. Dlaczego nie zawsze? Proszę spojrzeć na poniższy schemat budowy skóry.

1
2
3
Schemat-budowy-ludzkiej-skóry
1

Naskórek

2

Skóra właściwa (kolagen)

3

Naczynia krwionośne (hemoglobina)

W zależności od tego, co chcemy uzyskać, będziemy celować laserem w inną warstwę skóry. W przypadku peelingów przede wszystkim chcemy pozbyć się naskórka. Dla uzyskania głębokiej odnowy skóry (wytworzenie nowych włókien kolagenowych) powinniśmy skierować promieniowanie lasera w stronę skóry właściwej. W końcu, gdy chcemy usunąć „pajączki” i inne powierzchniowe naczynka,  musimy dotrzeć daleko wgłąb skóry właściwej, do zawartej w naczyniach hemoglobiny.

No ale zaraz, zaraz! Jak dotrzeć do hemoglobiny bez uszkadzania górnych warstw skóry? Tutaj do gry wkracza współczynnik absorpcji.

  • laser Er:YAG (erbowy) lubi się z wodą (wysoki wskaźnik absorpcji dla wody) – jego promieniowanie będzie wchłaniane przede wszystkim przez wodę zawartą w naskórku i górnych częściach skóry właściwej
  • laser CO2 również oddziałuje głównie z wodą
  • z kolei laser Nd:YAG (neodymowo-yagowy) lubi się z hemoglobiną, melaniną, ale z wodą najmniej. I właśnie dlatego może zniszczyć mieszek włosa (dużo melaniny) lub naczynie krwionośne (dużo hemoglobiny) bez naruszania naskórka. Promieniowanie tego lasera potrafi przejść przez górne warstwy skóry, nie oddziałując z zawartą tam wodą, a następnie wywołać pożądany przez nas efekt w warstwach głębokich.

Prawie jak magia, prawda?

Logo lasera FOTONA SP Spectro uchwycone w naszej klinice

Dlaczego lubimy FOTONĘ?

Tak jak pisałem w poprzednim artykule – jeden laser to jedna długość fali. Jedna długość fali to jeden rodzaj oddziaływania. Choćby nie wiadomo jak laseroterapeuta się starał, depilacji laserem CO2 nie wykona.

Platforma FOTONA to tak naprawdę dwa lasery – i za to ją uwielbiamy. W jednej chwili emitujemy promieniowanie z jednego lasera, za moment z drugiego. Dzięki temu możemy przeplatać zabieg powierzchniowej ablacji (odparowywania) naskórka z zabiegiem głębokiego przebudowywania struktury kolagenu (odmładzanie w warstwach głębokich), co pozwala nam uzyskać efekt synergii. Wykorzystujemy to na przykład w zabiegu FOTONA 4D.

Ale nasze lasery to tematy na odrębne artykuły, więc tutaj poprzestanę 🙂

Oto puchar dla każdego, kto dotarł do końca artykułu!

Pytania

Gdyby mieli Państwo jakieś pytania: zapraszam do zadawania ich na naszym fanpage’u lub przesyłania na adres: [email protected]. Z przyjemnością na nie odpowiem.

Paweł Grzywacz

lek. specjalista medycyny rodzinnej